Problematykę poruszano z perspektywy władzy, rodziców i uczniów nauczania domowego, dyrektorów szkół oraz naukowców.  

We wtorek 21 listopada 2017 w Sejmie obyła się konferencja poświęcona edukacji domowej. Organizatorami debaty byli: klub poselski Kukiz’15, Unia Polityki Realnej, Prawica Rzeczypospolitej oraz Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie i Fundacja Edukacji Polonijnej. Temat edukacji domowej był rozpatrywany z perspektywy rodziców, naukowców, dyrektorów szkół, absolwentów i władzy. Debatę poprowadził publicysta Tomasz Terlikowski.

Debata była podzielona na pięć różnych perspektyw:

Perspektywa władzy:

W pierwszej perspektywie mecenas Krzysztof Tusiński oraz dr inż. Mariusz Dzieciątko przedstawili raport z prac grupy roboczej do spraw edukacji domowej powołanej przez panią minister Annę Zalewską w styczniu 2016 roku. Głównymi postulatami przedstawionymi przez grupę roboczą były:

– utrzymanie możliwości swobodnego wyboru szkoły z terenu całej Polski,

– fakultatywność opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej,

– powrót do niedyskryminującego finansowania edukacji domowej.

Przedstawione postulaty nie znalazły zrozumienia wśród kierownictwa MEN. Co prawda Ministerstwo obiecało powrót finansowania do poziomu 0,8 w roku 2017 i 1,0 w 2018 (obecnie 0,6), lecz wobec sprzeciwu strony samorządowej wycofało się ze swojej propozycji.

Dodatkowo wprowadzona reforma przyniosła rejonizację wojewódzką oraz ograniczyła możliwość korzystania z poradni psychologiczno-pedagogicznych wyłącznie do placówek publicznych.

Perspektywa rodziców

W drugiej perspektywie wypowiadali się rodzice. Jako powód decyzji o wyborze edukacji domowej wskazali troskę o relacje rodzinne, chęć poświęcenia większej ilości czasu na edukację oraz możliwość realizacji własnych projektów. Jako największe wyzwanie Jakub Jaros, ojciec 4 dzieci, wskazał brak zrozumienia czym jest edukacja domowa, brak wiedzy wśród urzędników o tym jak pracuje się z dziećmi w domu. Dr Agnieszka Sobolewska, mama 4 dzieci, dodała że rodzice nie są wrogami systemu, chcą po prostu w inny sposób realizować obowiązek nauki. Rodzice zaznaczyli też problem „mitycznej socjalizacji” czyli sztucznie stworzonego problemu braku kontaktu z innymi dziećmi. Zapewnili, iż zróżnicowane środowisko starszych i młodszych oraz spotkania w czasie egzaminów, warsztatów, wycieczek w zupełności zaspokajają potrzebę prawidłowej socjalizacji.

Oprócz rodziców z Polski w debacie wzięli udział poprzez łącze Internetowe rodzice uczący swoje dzieci we Francji, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Jordanii.

Perspektywa maturzystów – absolwentów edukacji domowej

Trzecia perspektywą był punkt widzenia byłych maturzystów, a obecnie studentów. Panel ten był pełen młodzieńczego entuzjazmu. Absolwenci dzielili się swoimi doświadczeniem z czasu edukacji domowej. Opowiadali o tym jak i kiedy zdecydowali się na edukację domową, jak organizowali sobie dzień, dlaczego ta forma była dla nich najlepszym rozwiązaniem. Mówili o oszczędności czasu, o relacjach rodzinnych, trosce o młodsze rodzeństwo. Z wypowiedzi młodych było widać ich dojrzały sposób postrzegania edukacji i odpowiedzialność za organizację czasu, własne osiągnięcia czy samodzielne przygotowanie do matury.

Perspektywa dyrektorów szkół

Perspektywa czwarta to spojrzenie dyrektorów szkół. Mówili o tym jak organizują pracę szkoły, co jest dla nich wyzwaniem, dlaczego podjęli się przyjęcia do swoich szkół dzieci z edukacji domowej.

Dyrektorzy z pasją i zaangażowaniem opowiadali o szerokim wachlarzu propozycji współpracy szkoły z rodzicami. Począwszy od postawy elastyczności w organizowaniu egzaminów, tworzenia elastycznych grafików zajęć dodatkowych, wycieczek, uruchamianie projektów, wymiany językowej dla dzieci z Polski, aż po pochylenie się nad specjalnymi potrzebami niektórych rodzin czy dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Perspektywa naukowców

Ostatnia piąta perspektywa to naukowcy. Padły tu ważne słowa prof. Marka Budajczaka: „Nie ma żadnych badań, które wskazywały by na szkodliwość edukacji domowej, a średnie wyniki znacznie przewyższają średnią krajową”.

Ksiądz dr Andrzej Lubowicki podzielił się wynikami badań przeprowadzonych na grupie ponad 300 rodzin edukacji domowej z których wynika że większość rodzin edukacji domowej to rodziny duże (57%), posiadające wykształcenie wyższe (75%) , mieszkające w dużych miastach (54%) o tradycyjnym modelu rodziny.

Z przeprowadzonych badań wynika, że jest duża potrzeba nieustannego tworzenia środowiska edukacyjnego rodzin edukacji domowej. Anna Łącka z Fundacji Edukacji Polonijnej zaprezentowała koncepcję szkoły eksperymentalnej dla dzieci polonijnych. W ramach szkoły eksperymentalnej uczniowie Ci byliby nauczani przez rodziców z silnym wsparciem ze strony szkoły. Klasyfikacja takich uczniów odbywałaby się w formie klasyfikacji bieżącej. Wniosek o zgodę na założenie takiej szkoły został dwukrotne rozpatrzony odmownie przez MEN. Fundacja nie wyklucza jednak ponownego złożenia wniosku.

Wszystkie strony uczestniczące w debacie były zgodne co do zalet edukacji domowej i postulatów dotyczących zmian w ustawie Prawo Oświatowe. Ze strony przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej zabrakło racjonalnych kontrargumentów i odniesienia do wniosków z debaty.

Nagranie całej debaty dostępne jest na stronie Sejmu: www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/transmisje_arch